Μέχρι τώρα αυτό έλειπε, καθώς δεν υπάρχει επί του παρόντος συνολική στρατηγική της ΕΕ για την καινοτομία. Ευτυχώς, αυτό πρόκειται να αλλάξει με την παρουσίαση, αυτό το καλοκαίρι, της νέας ευρωπαϊκής ατζέντας καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η αποστολή για την πρόοδο της ατζέντας έχει συγκεντρωθεί γύρω από πέντε τομείς, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως κρίσιμοι για την οικοδόμηση ενός δυναμικού, συνεκτικού τοπίου καινοτομίας. Συγκεκριμένα: πρόσβαση στη χρηματοδότηση, ρυθμιστικά πλαίσια, οικοσυστήματα καινοτομίας, καλύτερη χάραξη πολιτικής για την καινοτομία και τα ταλέντα.

Αυτό που πολλοί ελπίζουν τώρα είναι ότι οι διαδικασίες για την πρόοδο αυτού του νέου γενικού στρατηγικού οράματος για την καινοτομία θα μπορέσουν να προσφέρουν ένα σαφές όραμα και μια στρατηγική που θα βοηθήσει την ΕΕ να υλοποιήσει τον στόχο της να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο έως το 2050.

Υπάρχουν επίσης αυξανόμενες απαιτήσεις ότι κάθε νέα ατζέντα πολιτικής καινοτομίας για την Ευρώπη θα πρέπει να ανοίξει τον δρόμο για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Καινοτομίας (ΕΧΚ).

Πρόκειται για μια ιδέα που έχει μεγάλη υποστήριξη σε υψηλό επίπεδο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Mariya Gabriel, Ευρωπαία Επίτροπο για την Καινοτομία. Για την κα Gabriel, ένας «νέος ευρωπαϊκός ενιαίος χώρος για τους καινοτόμους επιχειρηματίες» θα «επιτρέψει στις ιδέες να αναπτυχθούν όπως ποτέ άλλοτε» και θα δώσει στους δημιουργούς αλλαγών σε ολόκληρη την ήπειρο δίκαιη και «ισότιμη πρόσβαση στη χρηματοδότηση».

Όπως είπε ο Γάλλος συγγραφέας Victor Hugo: «Τίποτα δεν είναι πιο ισχυρό από μια ιδέα της οποίας η ώρα έχει έρθει». Και το ίδιο ισχύει και για τον ΕΧΚ.

Το EIT RawMaterials υποστηρίζει τις πολιτικές προς αυτήν την κατεύθυνση, επιμένοντας ότι θα «δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα βοηθήσει στην υλοποίηση της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας», επειδή θα δώσει στην Ευρώπη τα εργαλεία για να «γίνει πιο ανταγωνιστική στη σύνδεση της εκπαίδευσης με την καινοτομία, την τεχνολογία και την επιχειρηματικότητα».

Πρακτικά, ένας ΕΧΚ θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για εύκολη πρόσβαση στις ευκαιρίες, καταργώντας τα γραφειοκρατικά εμπόδια που συχνά εμφανίζονται στις καινοτόμες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, οι νεοσύστατες επιχειρήσεις σε μια χώρα θα μπορούσαν να διεκδικήσουν δημόσιες συμβάσεις σε μια άλλη χώρα, και οι εταιρείες αρχικών σταδίων και οι επιχειρήσεις θα είχαν την ευκαιρία να συνεργαστούν στενότερα. Όπως λέει η Mariya Gabriel, αυτό θα σήμαινε «τη συγκέντρωση όλων των φορέων των ευρωπαϊκών οικοσυστημάτων καινοτομίας» σε έναν χώρο όπου οι ιδέες θα μπορούσαν να ρέουν ελεύθερα υπό μια νέα «κουλτούρα δικτύωσης κατάλληλη για τον 21ο αιώνα» που θα επέτρεπε «σε όλους τους φορείς να συνδέονται εύκολα σε τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο».

Υπάρχουν δύο παραδείγματα όπου μια τέτοια προσέγγιση αποδίδει ήδη καρπούς: ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας και ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης – δύο ολοκληρωμένα, πανευρωπαϊκά οικοσυστήματα που μεγιστοποιούν τις δυνατότητες που έχουν η έρευνα και η εκπαίδευση για τη βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών και του περιβάλλοντος.

Η παροχή παρόμοιας ελευθερίας στην καινοτομία, μέσω της δημιουργίας ενός ΕΧΚ, θα ενίσχυε στρατηγικά τα οικοσυστήματα καινοτομίας σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, ανοίγοντας το δρόμο για ένα πραγματικά ολοκληρωμένο και συνδεδεμένο τοπίο καινοτομίας. Στην ουσία, θα δημιουργούσε μια ενιαία αγορά για την καινοτομία που θα συντόνιζε καλύτερα τα συστήματα.

Ένας δυναμικός ΕΧΚ θα συμβάλει στην προώθηση των επιπέδων καινοτομίας και τεχνολογικής ηγεσίας που θα απαιτηθούν για να διατηρήσει η ΕΕ μια ισχυρή, βιώσιμη και ανταγωνιστική οικονομία. Αυτό είναι κάτι που αναγνωρίζει το νέο Μανιφέστο του Ευρωπαϊκού Χώρου Καινοτομίας με το όραμα για έναν ευρωπαϊκό χώρο που μπορεί να προσφέρει τεχνολογική κυριαρχία και να επιταχύνει λύσεις σχεδιασμένες για την υποστήριξη της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιεί τις βαθιές τεχνολογικές ευκαιρίες της Ευρώπης, ρυθμίζοντας τις πιο αμφισβητήσιμες πτυχές των ανατρεπτικών τεχνολογιών, δημιουργώντας συνοχή στην καινοτομία, αναπτύσσοντας δημοκρατικούς μηχανισμούς χρηματοδότησης και προωθώντας τις γυναίκες στο χώρο της καινοτομίας.

Αυτό που κάνει τον ΕΧΚ μια τόσο συναρπαστική προοπτική είναι ότι οικοδομείται από καινοτόμους για καινοτόμους – από ευρωβουλευτές, φορείς αλλαγής, ακαδημαϊκούς, εταιρείες, οργανισμούς και νεοσύστατες επιχειρήσεις που έχουν το μεγαλύτερο συμφέρον να διασφαλίσουν την επιτυχία του ΕΧΚ.

Το ταξίδι προς αυτόν τον Ευρωπαϊκό Χώρο Καινοτομίας θα προχωρήσει αυτόν τον μήνα, όταν οι εν λόγω ενδιαφερόμενοι θα συμμετάσχουν σε μια σύνοδο κορυφής, που διοργανώνεται από τη Knowledge4Innovation και θα συμπέσει με την ανακοίνωση της Επιτροπής για το θεματολόγιο καινοτομίας.

Η πρώτη Σύνοδος Κορυφής για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Καινοτομίας πραγματοποιείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες και διαδικτυακά, 27-30 Ιουνίου.

*συνιδρυτής του φόρουμ K4I στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
**πρώτη δημοσίευση: www.euractiv.gr